Opony

2016.03.29

Jakie znaczenie ma wiek opony i jak go odczytać?

Wiek opony, a właściwie data jej produkcji, to kwestia, która dla wielu kierowców kupujących opony jest równie ważna jak marka i model opon. Nie do końca jest to słuszne, niemniej warto wyjaśnić, jak z kodu na bocznej ściance odczytać wiek opony i jakie to ma znaczenie w praktyce.

Miejsce produkcji, partia towaru, wiek opony itp. informacje podane są na boku opony kodem cyfrowo-literowym wytłoczonym na owalnych polach, zwykle po cztery znaki w każdym owalu. W ostatnim owalnym polu znajdziemy 4-cyfrowy (dawniej 3-cyfrowy) kod podający tydzień (dwie pierwsze cyfry) i rok(dwie kolejne), w którym opona została wyprodukowana, np. 3712 oznacza 37. tydzień 2012 roku. O ile sprzedawcom i producentowi ten kod jest potrzebny do określenia partii towaru, to użytkownikowi czy też nabywcy przydaje się on do określenia z wystarczającą dokładnością, jaki jest wiek opony. Kod ten wzbudza więc zainteresowanie, ponieważ każdy chciałby kupić opony „jak najbardziej nowe”, najlepiej wyprodukowane przed tygodniem.

Niestety, jest to zwykle niemożliwe. Opony produkowane są partiami, w jednej fabryce, często na jednej taśmie powstają opony różnych modeli, a czasem i różnych marek, czasem jeden producent wytwarza jakąś partie opon na zlecenie innego producenta. Nie ma możliwości wyprodukować wszystkich opon na kilka tygodni przed sezonem, a przecież opony sprzedaje się przede wszystkim sezonowo. Dochodzi logistyka, transport, rozprowadzanie po hurtowniach i warsztatach wulkanizacyjnych, mogą minąć tygodnie, a nawet miesiące, by opona „najświeższa z możliwych” trafiła do klienta docelowego. Najkrótszy wariant od daty produkcji do sprzedaży klientowi docelowemu to kilka tygodni, ale przecież sprzedaje się też opony wyprodukowane przed rokiem, dwa lata temu, a czasem trzy. Jakie znaczenie ma wiek opony, która przeleżała większość z tego czasu w magazynie?

Nie ma jednego, powszechnie obowiązującego przepisu, który mówi, jaka opona jest nowa. W Polsce mamy normę, która nie tyle jest obowiązującym prawem, ile zaleceniem, by traktować opony jako nowe tylko do 36 miesiąca (3 lata) od daty produkcji. Jest to powiązane ze stanowiskiem niektórych producentów, którzy dają na opony 24 miesiące gwarancji, ale nie dłużej niż 60 miesięcy (5 lat od daty produkcji). Uważam, że jest to słuszne podejście do sprawy, ponieważ opona przechowywana we właściwych warunkach przetrwa bez pogorszenia swoich właściwości nawet 5 lat, niemniej starzeje się ona „moralnie”, zmieniają się modele i klientowi, który kupuje nieużywaną oponę wyprodukowaną dawniej niż przed 36 miesiącami należy się po pierwsze, informacja, że ma to miejsce, a po drugie, rabat. W praktyce wiele sklepów udziela rabatów, gdy wiek opony osiąga 2 lata, w niektórych przypadkach mniej. Co nie znaczy, że opona starsza ma wady techniczne – zazwyczaj nie ma żadnych.

W Niemczech producenci opon stoją na stanowisku, że nieużywane opony są nowe do ukończenia 5 lat. Potem nie powinno się ich sprzedawać jako nowe lecz najwyżej wyprzedawać jako 'leżaki’ magazynowe.

Nieco inaczej wygląda starzenie się opon, które zostały wyjęte z magazynu, założone na koła i miały już kontakt z normalnymi warunkami eksploatacji. Wiadomo, że są one różne i może się zdarzyć, że opona po 2 latach używania będzie już stara pomimo niezużytego jeszcze bieżnika, ale może być i tak, że opona po kilku latach będzie jeszcze miała bardzo dobre parametry. Wszystko zależy od tego, na ile jest chroniona przed niekorzystnymi warunkami, głównie przed słońcem. Dlatego wiek opony wykorzystywanej na samochodzie jeżdżącym z garażu do garażu ma mniejsze znaczenie niż w przypadku auta stojącego zwykle cały dzień na otwartym terenie. Niemniej przyjmuje się, że opony powinno się wymienić po 10 latach od daty produkcji. Warto wiedzieć, że opona, której eksploatacja się rozpoczęła, a potem była przez kilka (5-6) lat nieużywana, też nie nadaje się do użytku – zwykle pojawiają się problemy z jej wyważeniem. Wiek opony ma większe znaczenie w przypadku opon UHP do samochodów sportowych: można przyjąć, że w ich przypadku 6 lat od daty produkcji to czas, gdy należy pomyśleć o zakupie nowego ogumienia.

W praktyce większość eksploatowanych opon po 6-8 latach od daty produkcji z uwagi na dalekie od ideału warunki użytkowania ma już ślady starzenia widoczne gołym okiem, które przekładają się także na ich słabsze właściwości eksploatacyjne.