Samochód można obciążyć, umieszczając bagaż w środku, na dachu oraz za samochodem – na wieszaku umocowanym do tylnej klapy lub jakimś rodzaju bagażnika umocowanego do haka holowniczego. Zarówno obciążenie (należy liczyć też pasażerów) w środku auta jak i na zewnątrz zmienia jego właściwości trakcyjne i wymaga od nas pewnych działań przed rozpoczęciem podróży.
Aby dowiedzieć się, jak ciężki ładunek można umieścić w aucie, trzeba ustalić jego ładowność. W dowodzie rejestracyjnym samochodu nie znajdziemy pozycji „ładowność”, ale dowiemy się z niego, jaka jest masa własna pojazdu i jaka jest jego dopuszczalna masa całkowita. Od dopuszczalnej masy całkowitej (np. 2450 kg) odejmujemy masę własną (np. 1950 kg) i oto mamy ładowność: 500 kg.
Co to znaczy „masa własna”?
Warto by jednak wiedzieć, co to znaczy „masa własna”. Według Kodeksu drogowego jest to masa pojazdu z jego normalnym wyposażeniem, olejami i paliwem, ale bez kierowcy. Natomiast w danych homologacyjnych samochodów najczęściej masa własna podawana jest wraz z kierowcą o umownej masie 75 kg i takie dane pojawiają się zwykle w dowodach rejestracyjnych. To oznacza możliwość „dodania” do wyliczonej wyżej ładowności 75 kg.
Sprawę komplikuje to, że homologacyjna masa własna pojazdu nie zawsze odpowiada rzeczywistej masie auta – to dlatego, że auto może mieć dodatkowe wyposażenie, które czasem sporo waży i nie jest ujęte w dokumentach. W każdym razie wynika z tego, że ładowność auta w praktyce znamy jedynie w przybliżeniu. Wartość tę znajdziemy wprawdzie w instrukcji obsługi samochodu, ale i w tym przypadku – z powodów podanych wyżej – należy traktować ją jako przybliżoną. Inna rzecz, że bagażu, który wkładamy do samochodu, raczej nie waży się przed wyjazdem. Wystarczy mieć wyczucie i wiedzieć, kiedy „robi się ciężko”
Co się stanie, jeśli zapakujemy samochód „po dach”?
Bez względu na to, czy ładowność auta zostanie delikatnie przekroczona (trudno to sprawdzić) czy też do wykorzystania pełnej ładowności zabraknie np. 50 kg, trzeba przyjąć, że auto jest w pełni obciążone. Taki ładunek ma spory wpływ na zachowanie samochodu. Najbardziej odczuwalny jest komfort resorowania, który… rośnie wraz z masą ładunku. Poza tym jednak wydłuża się droga hamowania, trudniej też wykonać gwałtowny manewr. W razie nierównomiernego rozłożenia ciężaru samochód może wyraźnie gorzej się prowadzić i w pewnych sytuacjach sprawiać problemy. W sytuacji załadowania samochodu „po dach”…
– należy koniecznie dopompować opony – w niemal każdym aucie po dociążeniu go konieczne jest dopompowanie kół, choć niekoniecznie wszystkich czterech. Wielu producentów aut zaleca w takiej sytuacji dopompowanie kół tylnej osi – dane te znajdziemy na klapce wlewu paliwa albo na naklejce umieszczonej np. na słupku.
– warto zadbać o to, aby najcięższe rzeczy były umieszczonej w przedniej części bagażnika, by jak najmniej ciężaru mieć za tylną osią pojazdu.
Co będzie, jeśli nie dopompujemy kół?
Niedopompowane koła nadmiernie się odkształcają, co prowadzi do ich przegrzewania i osłabiania ich konstrukcji. Mocno obciążona, a jednocześnie niedopompowana opona prędzej czy później pęknie i to – uwaga – niekoniecznie w chwili, gdy mamy w aucie duże obciążenie. Raz osłabiona opona nigdy się nie „naprawi”.
Doraźnie zbyt niskie ciśnienie powietrza powoduje wzrost oporów toczenia i zwiększa zużycie paliwa.
Ile bagażu wejdzie na dach?
Dach samochodu ma swoje dopuszczalne obciążenia, które zazwyczaj wynosi od 50 do 100 kg – informację znajdziemy w instrukcji obsługi. Są to dane dotyczące obciążenia dynamicznego liczonego z bezpiecznym zapasem. Oznacza to, że możemy na dachu wieźć np. rowery i akcesoria o łącznej masie np. 75 kg.
Statyczne obciążenie dachu jest jednak większe – to ok. 3-krotność maksymalnego obciążenia dachu „do jazdy”. Z tego powodu na dachu auta, który ma nośność 100 kg, bez problemu możemy zainstalować 3-osobowy namiot dachowy. Sam namiot waży 50-80 kg, 3 osoby ponad 200 kg i… nie ma z tym problemu. To dlatego, że ludzie na dach samochodu nigdy nie wchodzą w czasie jazdy.
Uwaga: obecność obciążenia na dachu oznacza konieczność dopompowania kół tak samo jak obecność bagażu umieszczonego w środku. Warto też mieć świadomość, że bagaż na dachu przesuwa ku górze środek ciężkości samochodu, należy więc ostrożnie jechać po krętej drodze.
Uwaga na bagaż wieziony za samochodem
Wbrew pozorom wiele aut bardzo „nerwowo” reaguje na bagaż umieszczony daleko za tylną osią – na bagażniku umocowanym do haka holowniczego. W wielu samochodach po umieszczeniu na haku bagażnika z trzeba rowerami tył „siada”, przednia oś jest mocno odciążona, zmiana charakterystyki auta podczas jazdy jest istotna. Bardzo duże wyzwanie spada na opony tylnej osi. Jadąc z takim bagażem, warto dopompować tylne koła tak, jakby samochód był w pełni obciążony – nawet jeśli w istocie nie jest i do wykorzystania pełnej ładowności sporo jeszcze zostało. A ile można „zawiesić” na haku holowniczym? Otóż kula haka też ma podaną maksymalną nośność (np. 75 kg), ale – jak wyżej wspomniano – auta różnie znoszą takie obciążenie, co widać nawet na oko i co warto brać pod uwagę.
