W zależności od tego, czy kupiliśmy samochód od profesjonalnego pośrednika na fakturę VAT czy też podpisaliśmy zwykłą umowę kupna-sprzedaży z prywatnym sprzedawcą, albo możemy zarejestrować samochód i na tym poprzestać, albo powinniśmy ponadto zgłosić transakcję w urzędzie skarbowym i zapłacić podatek. Lepiej o tym nie zapomnieć i lepiej się nie spóźnić.
Tak naprawdę obowiązek podatkowy przy transakcjach zawieranych pomiędzy osobami fizycznymi dotyczy nie tylko kupna samochodów. Pojawia się on zawsze, gdy wartość przedmiotu transakcji przekracza 1000 zł. Ma się rozumieć, w przypadku samochodów dotyczy to zdecydowanej większości umów. Jeśli ktoś nie wiedział albo zapomniał o podatku od czynności cywilno-prawnych, grozi mu bardzo wysoka kara.
Kto nie musi zapłacić podatku?
Obowiązek podatkowy nie dotyczy osób, które kupiły używany samochód (motocykl, motorower, rower, itp.) od przedsiębiorcy, gdy potwierdzeniem tej transakcji jest faktura VAT. Zapłaciłeś VAT – nie płacisz podatku od czynności cywilnoprawnych.
Obowiązku podatkowego nie ma także wtedy, gdy wartość przedmiotu nie przekracza 1000 zł. Warto podkreślić, że chodzi o wartość przedmiotu: jeśli, obiektywnie rzecz biorąc, pojazd jest wart więcej niż 1000 zł, to nawet, jeśli cena podana w umowie nie przekracza 1000 zł, transakcję powinniśmy zgłosić i zapłacić podatek.
Kto musi zapłacić podatek od czynności cywilnoprawnych?
Podatek płaci każdy, kto kupi albo nabędzie w inny sposób rzecz o wartości przekraczającej 1000 zł. Podatek od czynności cywilnoprawnych dotyczy transakcji zawieranych pomiędzy osobami fizycznymi. Transakcją zgłasza i podatek płaci – domyślnie – kupujący.
Jak zapłacić podatek od czynności cywilnoprawnych?
Kupujący powinien wypełnić formularz PCC-3 i dostarczyć go swojemu urzędowi skarbowemu, na co ma 14 dni od zawarcia transakcji. W tym samym terminie należy zapłacić podatek, którego wysokość wynosi 2 proc. wartości przedmiotu transakcji. Podkreślmy wyraźnie: podstawą opodatkowania jest wartość pojazdu, a nie cena – jeśli jest ona zaniżona w stosunku do wartości. Oczywiście, najczęściej za podstawę opodatkowania przyjmuje się cenę podaną na umowie, przyjmując, że odpowiada ona wartości pojazdu czy innego przedmiotu. W przypadku samochodów zdarza się jednak, że kupujący są wzywani do urzędu skarbowego w celu złożenia wyjaśnień, gdy urzędnik na podstawie dostępnych danych dojdzie do wniosku, że cena na umowie jest zaniżona.
Uwaga, podatek ten dotyczy nie tylko samochodów!
To bardzo ważne: podatek od czynności cywilnoprawnych nie jest podatkiem „samochodowym” – on dotyczy wszelkich transakcji, także na przykład transakcji kupna różnego rodzaju akcesoriów samochodowych czy części. Jeśli kupiliśmy na przykład bagażnik samochodowy do przewozu rowerów i cena tego bagażnika przekracza 1000 zł, powinniśmy ten fakt zgłosić urzędowi skarbowemu. Oczywiście, w przypadku bagażników, części zamiennych i innych przedmiotów, które nie podlegają rejestracji, ryzyko, że urząd skarbowy dowie się o niezgłoszonej transakcji jest znacznie mniejsze niż w przypadku samochodów, niemniej ono istnieje. Urzędy skarbowe coraz lepiej monitorują ogłoszenia i transakcje zawierane za pośrednictwem internetowych platform ogłoszeniowych, w tym kontekście wpadka jest coraz bardziej prawdopodobna.
Co grozi za niezgłoszenie transakcji i niezapłacenie podatku?
Konsekwencje związane z zaniedbaniem dostarczenia urzędowi skarbowemu wypełnionego formularza PCC-3 są zaskakująco wysokie. Wysokość grzywny jest powiązana z minimalnym wynagrodzeniem i obecnie (od 1 lipca 2024 r.) wynosi ona od 430 zł do, uwaga, 86 tys. zł. To dużo pieniędzy, więc lepiej zrobić wszystko, aby uniknąć ryzyka.
Rada: jeśli zapomnieliśmy zgłosić transakcję i boimy się, że urząd skarbowy się dowie i nałoży na nas karę, może nas uratować tak zwany „czynny żal”. Osoba, która zgłosi się do urzędu skarbowego i poinformuje urząd o niezapłaconym podatku (zanim urząd dowie się sam) i jednocześnie wyrazi czynny żal, może liczyć na darowanie kary ewentualnie nałożenie symbolicznej grzywny. Oczywiście, zaległy podatek trzeba zapłacić.
