Opony

2019.04.30

Jakie są objawy złego wyważenia kół i dlaczego czasem trudno usunąć ten problem?

W zależności od tego, jakiej użyjemy wyważarki do kół, objawy nieprawidłowego wyważenia kół będą albo widoczne, albo nie. W praktyce oznacza to, że w zależności od przyczyny powstawania wibracji, jakie dają o sobie znać podczas jazdy w związku z szybkim obracaniem się kół, jedna wyważarka poradzi sobie z problemem, a inna nie będzie odpowiednia.

Im szybciej obraca się koło samochodu, tym więcej „waży” jego najcięższy punkt. W idealnej sytuacji koło nie ma najcięższego punktu albo jest on zrównoważony przez ciężarki przyklejone czy też zaciśnięte na feldze. Jeśli jednak wyważenie jest nieprawidłowe, wraz ze wzrostem prędkości jazdy (czyli obracania się koła), zaczyna to być odczuwalne we wnętrzu auta. W praktyce wibracje koła, w dokładnie taki sam sposób jak wibracje pralki odczuwalne mogą być w całym mieszkaniu, mają wpływ na cały samochód, który im szybciej jedzie, tym bardziej wibruje. Jeśli objawy złego wyważenia kół odczuwalne są głównie na kierownicy, problem dotyczy kół (koła) przedniej osi. Jeżeli niewyważone koło obraca się na tylnej osi, wibracje przenoszą się na całą karoserię w równym stopniu. By uniknąć objawów złego wyważenia kół, wyważa się je: koła rozpędza się do wysokiej prędkości „w powietrzu”, maszyna znajduje najlżejszy punkt, na który nabija się albo nakleja ciężarki o odpowiedniej masie i… już. Koło nigdy nie jest wyważone absolutnie idealne, ważne jednak, by było wyważone na tyle dobrze, aby wibracji nie było czuć. Ale… objawy złego wyważenia kół mogą pojawiać się także wtedy, gdy wirujące koło wydaje się być wyważone idealnie!

Czy wiecie, jak szybko obracają się koła samochodu? Łatwo to obliczyć, a w tym celu musimy znać obwód kola: to, w przypadku auta z kolami w popularnym rozmiarze 215/55 R16 ok. 650 mm czyli 0,65 metra. Teraz, jeśli wiemy, że przy prędkości 100 km/h samochód pokonuje 100 000 metrów w ciągu godziny (czyli w ciągu 3600 sekund), łatwo dojdziemy do wniosku, że w ciągu sekundy samochód pokonuje 27,77 m. Dzielimy to przez 0,65 i wychodzi nam wynik: 42,7. Koło samochodu przy prędkości 100 km/h wykonuje ponad 42 obroty na sekundę!

A teraz wyobraźmy sobie, że sprężystość opony nie jest identyczna na całym jej obwodzie – w jednym miejscu, gdzie łączą się warstwy karkasu, opona jest twardsza. Gdy przyłożymy obciążenie, opona będzie delikatnie podskakiwać, tak delikatnie, że będzie to prawie niewidoczne. Niewidoczne, ale … odczuwalne! Jeśli nierównomierna sztywność promieniowa opony jest duża, przy prędkości 100 km/h będą odczuwalne solidne objawy złego wyważenia kół! A co się stanie, jeśli takie koło założymy na wyważarkę? Nic – wyważarka może stwierdzić, że wszystko jest w porządku! Czujny wulkanizator zacznie w tym momencie, wiedząc, że klient jest niezadowolony, kombinować, obracać oponę względem felgi na chybił-trafił i wyważać ponownie. Czy objawy złego wyważenia kół znikną? Może tak, a może nie…

Ponieważ opony stosowane w samochodach są coraz większe i dostosowane do coraz większych prędkości, nierównomierna sztywność promieniowa opon to coraz częściej spotykany problem. Z tego względu coraz więcej dobrych warsztatów dysponuje wyważarką z testem drogowym, czyli z rolką dociskaną do obracającej się opony z taką siłą, jaką w normalnym ruchu wytwarza masa pojazdu dociskająca oponę do podłoża. Teraz wychodzą wszystkie nierówności, które redukuje się w dwojaki sposób: najpierw, na ile to możliwe, obracaniem opony na feldze tak, aby najcięższy punkt opony był po przeciwnej stronie niż najcięższy punkt felgi – takie ustawienie zmniejsza ilość niezbędnych ciężarków. Kolejny etap to naklejanie ciężarków, ale uwaga: mają one równoważyć drgania koła, które biorą się nie tylko ze złego wyważenia, one mają także równoważyć „podskakiwanie” koła wywołane nierównomierna sztywnością promieniową opony. Koło wyważone na takiej wyważarce z reguły zachowuje się na aucie znakomicie (choć zdarzają się opony, które zwyczajnie wymagają reklamacji).

A co się stanie, jeśli wyważone w ten sposób koło założymy na zwykłą wyważarkę? Pojawią się objawy złego wyważenia kół, ale… nie ma co się nimi przejmować. Jeśli niepożądanych objawów nie ma podczas jazdy z dużą prędkością, to wszystko w porządku!