Układ jezdny

2023.12.27

Opony do aut 4×4: uważaj, aby nie zepsuć napędu

Zgodnie z przepisami opony na kołach tej samej osi samochodu muszą być identyczne. Jakkolwiek nie zawsze jest to rozsądne z powodów bezpieczeństwa, przepisy pozwalają jednak używać innych opon na poprzednich oraz innych opon na tylnych kołach samochodu. Jest to absolutnie niedopuszczalne w niektórych samochodach z napędem na 4 koła. Wyjaśniamy, którzy właściciele aut muszą na to zwrócić uwagę.

Wydaje się oczywiste, że jeśli na lewe przednie koło założymy nową oponę, a na prawym kole pozostawimy oponę w połowie zużytą, samochód nie będzie jechał prosto. Z racji tego, że jedno koło będzie miało większą, a drugie mniejszą średnicę zewnętrzną, podczas jazdy na wprost mniejsze koło będzie obracać się szybciej, a większe wolniej. W takim układzie pojawiają się też problemy z utrzymaniem kierunku jazdy na wprost, który trzeba nieustająco korygować za pomocą kierownicy. Ubocznym efektem, który może pojawić się po dłuższym czasie, jest przyspieszone zużycie mechanizmu różnicowego.

Jeśli jednak w samochodzie z napędem na jedną oś, przednią albo tylną, założymy na tylne koła nowsze opony, pozostawiając bardziej zużyte z przodu (lub odwrotnie), to – pomijając kwestię przyczepności – samochód będzie jechał poprawnie na wprost. Sam fakt używania innych opon z przodu i innych z tyłu nie powinien wpłynąć na pojawianie się jakichkolwiek usterek. Nawet gdybyśmy na kołach jednej z osi samochodu założyli opony o nieco innym rozmiarze niż z przodu, nie oznacza to automatycznie, że coś się zepsuje w układzie napędowym auta.

Co innego w przypadku aut 4×4 z mechanicznym układem przeniesienia napędu na 4 koła.

Masz auto 4×4 z wałem napędowym? Opony z przodu i z tyłu muszą być identyczne

Jeśli dopuścimy do tego, aby na przednich i tylnych kołach naszego samochodu z napędem 4×4 były opony o różnej średnicy zewnętrznej, nasz samochód będzie narażony na bardzo poważne usterki układu napędowego. Zagrożenia nie ma tylko wtedy, gdy jedziemy po luźnej nawierzchni. Gdy natomiast jedziemy po nawierzchni o dobrej przyczepności, np. na asfalcie, w układzie napędowym pojawiają się niepożądane naprężenia. Koła przedniej i tylnej osi kręcą się z różnymi prędkościami, co prowadzi do przegrzewania się międzyosiowego mechanizmu różnicowego, czasami do rozłączania się napędów, do występowania błędów w nowocześniejszych układach, słowem – do usterki. Z tej przyczyny w samochodzie napędem na 4 koła opony powinny być też regularnie rotowane (zamieniane miejscami) tak, aby zużywały się równomiernie i miały z tyłu i z przodu identyczną albo niemal identyczną średnicę zewnętrzną. 

Ważna uwaga: obecnie jest dużo samochodów wyposażonych w napęd 4 kół, jednak realizowany w taki sposób, że nie ma mechanicznego połączenia pomiędzy przednią a tylną osią samochodu. Mowa o samochodach z napędem hybrydowym, w których najczęściej przednie koła napędzane są przez silnik spalinowy, a tylne koła są napędzane silnikiem elektrycznym. To samo dotyczy samochodów elektrycznych z napędem na 4 koła: w nich normą jest brak mechanicznego połączenia pomiędzy przednią a tylną osią: jeden silnik napędza przednią oś, a drugi silnik napędza tylną oś. W każdym razie w samochodach z napędem 4×4 bez mechanicznego połączenia przednich i tylnych kół, problem z używaniem opon o nieidentycznej średnicy zewnętrznej na przednich i tylnych kołach nie występuje albo pojawia się tylko w ekstremalnych sytuacjach.

Co się może stać z układem napędowym z powodu nieidentycznych opon i dlaczego?

Wracając do samochodów z napędem na 4 koła i mechanicznym połączeniem pomiędzy osiami: nie wolno używać w nich nie tylko opon o różnym stopniu zużycia z przodu i z tyłu, lecz także nie powinno się używać różnych modeli opon na przedniej i na tylnej osi, nawet jeśli są to opony o takim samym rozmiarze. Jest tak dlatego, że opony różnych marek i modeli w tym samym rozmiarze mają z reguły bar bardzo zbliżoną średnicę zewnętrzną, ale jednak niekoniecznie identyczną. Ich bieżnik może uginać się w różnym stopniu, co ma taki sam skutek, jak jazda na oponach o różnym stopniu zużycia: jedne kręcą się odrobinę szybciej,

te drugie kręcą się odrobinę wolniej i z tej przyczyny dochodzi do awarii: przegrzewania się międzyosiowych mechanizmów różnicowych, wycieków oleju, itp.

Rada: kupując samochód z napędem na 4 koła, przeczytajcie jego instrukcję obsługi. Niektóre zalecenia mogą wydawać się zaskakujące, ale warto ich przestrzegać.